Doğal gazın endüstriyel kullanımı ve konutlarda kullanılabilmesi için depolanması, ölçülmesi ve uygun basınca düşürülmesi gerekmektedir. Bu işlemlerin yapılabilmesi için işlenen doğalgazın düzenlendiği ve depolandığı Düzenleme ve Ölçüm İstasyonları (RMS) kurulmuştur.
RMS İstasyonu Nedir?
RMS istasyonları “Regulating and Metering Station” kelimelerinin kısaltılmış halidir. Türkçeye “Gaz basıncı Düzenleme ve Ölçüm İstasyonu” olarak çevrilmiştir.
RMS istasyonları, bölgesel olarak doğalgaz işleme istasyonlarından veya depolama istasyonlarından orta basınçta gelen doğal gazı müşterinin ihtiyaç duyduğu basınca düşürme ve faturalama ölçümünü yapar. Bu ölçümler akabinde doğalgaz kontrollü bir şekilde dağıtılır.
Doğalgaz, RMS istasyonuna gaz giriş vanası sayesinde girer ve içerisindeki katı ve sıvı partiküllerin temizlenmesi için hidrolik filtrelerden geçirilir. Filtreler genellikle çift hat monte edilirler ve duruma göre en az biri çalışır. Filtreler 5 mikron ve daha büyük kirletici parçacıkları temizleyerek gazı homojenize eder.
Ardından kirletici partiküllerden arındırılan doğal gaz, basınç düşürme işlemlerinden önce ısı eşanjölerine gönderilir. Bunun sebebi gaz kanunları gereği ani basınç değişimi sonucu gazın sıcaklığının da paralel olarak düşmesidir. Dolayısıyla doğalgazın sıcaklığı standart değerlerin altına düşerse su ve hidrokarbon sıvıları oluşturur. Bu nedenle doğalgaz basıncı düşürülmeden önce ısıtılmaktadır.
Doğalgaz ısıtıldıktan sonra basınç düşürme işlemlerine tabii tutulur. Bu işlemler neticesinde doğalgaz istenen sabit çıkış basıncına ayarlanır. Basınç düşürüldükten sonra doğalgaz, ölçüm ünitesine girer. Ölçüm ünitesi tek bir hattan oluşabildiği gibi birden fazla ölçüm hattını da içerebilmektedir. Son olarak, yakıcı ile boru tesisatının arasında yer alan ve hattaki gaz basıncını, sistemin işletme basıncı değerlerine ayarlayan “Gaz Kontrol Hattı” olarak adlandırılan kontrol istasyonları bulunmaktadır. Gaz kontrol hatları konut tipi doğalgaz uygulamalarında kullanım ihtiyacı gerektirmez. Ancak işletmelerde farklı basınçlarda çalışan yakıcılar olduğu için yakıcı ile RMS istasyonu arasına Gaz Kontrol Hattı kurulmaktadır.
Doğalgaz İstasyon Tipleri (RMS A, RMS B, RMS C)
Doğal Gaz Basınç Düşürme ve Ölçüm İstasyonları (RMS), doğalgaz basıncının giriş basıncını farklı seviyelere düşüren RMS A, RMS B ve RMS C olmak üzere üçe ayrılır.
RMS A Tipi İstasyonlar
RMS A tipi basınç düşürme ve ölçüm istasyonları, ana çelik hatta bulunan yüksek basınç sınıfındaki (35-70 bar) gazı 19 bara düşüren istasyonlardır. Bu tip istasyonlar doğal gazı şehir şebekesi gibi daha yüksek tüketim yapan tesislere dağıtır.
RMS B Tipi İstasyonlar
RMS B tipi basınç düşürme ve ölçüm istasyonları, 25 Bar’dan küçük olan gaz giriş basıncını 4 bar basınca düşüren istasyonlardır. Ortalama 60.000 m³/h Kapasitelidir. Genellikle endüstriyel kullanımlarda doğal gaz tesisatının ihtiyacı olan farklı basınç değerlerini elde etmek için tesisin gaz teslim noktasına kurulur.
RMS C Tipi İstasyonlar
RMS C tipi basınç düşürme ve ölçüm istasyonları, 4 Bar’dan küçük olan giriş basıncını 1 bar-21 mbar basınca düşüren düşük basınçlı istasyonlardır. Ortalama 5.000 m³/h Kapasitelidir.
Holder Filter RMS A, RMS B ve RMS C tipi doğalgaz ölçüm ve basınç düşürme istasyonlarının ihtiyacı olan doğalgaz filtreleri üretmektedir. Bu filtreler doğal gazın içerisindeki katı ve sıvı partiküllerin temizlenmesi için gerekli olan doğal gaz hat elemanlarıdır.